Nasrallah suikastının perde arkası: ‘ABD ziyareti bir aldatmacaydı’

Katil İsrail’in, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ı Beyrut’taki çok katlı bir binanın sığınağına düzenlediği hava hücumunda öldürmesi bölgede adeta sarsıntı tesiri yaptı.

Operasyona ‘Yeni Düzen’ ismini veren İsrail harekât sırasında F-35 savaş uçaklarından 85 adet sığınak delen bomba attı.

Suikastın ayrıntıları da aşikâr olmaya başladı. İngiliz Daily Mail gazetesine konuşan İsrailli bir yetkili, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD ziyaretinin Hizbullah’ı yanıltmak için kurgulanan bir aldatmaca olduğunu söyledi.

İsrailli bir yetkili, Netanyahu’nun Birleşmiş Milletler’de cuma öğlenden sonra yaptığı konuşmadan yalnızca birkaç saat sonra Hizbullah amaçlarına yönelik ağır bombardımanın başladığını vurguladı. Beyrut’taki taarruzların, Netanyahu’nun ABD’de bulunduğu sırada başlatılmasının planlı bir strateji olduğunu belirten yetkili, bu atılımın Nasrallah’ı, Netanyahu uzaktayken kendisini inançta hissetmesi için yanıltmaya yönelik bir teşebbüs olduğunu tabir etti. Yetkilinin ismi bâtın tutuldu.

Netanyahu’nun Hizbullah’ı aldatarak Lübnan’ı harabeye çevirdiği ve Orta Doğu’yu ‘topyekün savaş’ın eşiğine getirdiği tabirlerine yer veren İngiliz Daily Mail gazetesinde yer alan teze nazaran, Netanyahu New York’ta bulunduğu sırada, Tel Aviv’de kalan Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı arayarak ağır bombardıman buyruğunu verdi. Tıpkı gün, saat 17.00’den sonra, Nasrallah’ın bulunduğu düşünülen Beyrut’taki konutlar gaye alınarak ataklar başlatıldı.

Lübnan Hizbullahı Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, 31 Ağustos 1960’da başşehir Beyrut’ta dünyaya geldi.

Nasrallah, ülkenin güneyinde yer alan Sur kenti sakini babasının iş bulmak için geldiği Beyrut’un kuzeydoğusundaki Burc Hamud bölgesinde doğdu.

Lübnan’da iç savaşın başladığı 1975 yılında 15 yaşında olan Nasrallah, ailesiyle birlikte memleketi Sur kentine bağlı el-Bazuriye köyüne döndü ve orada Şiî Emel Hareketi’ne katıldı.

Irak ve İran’daki Şii merkezlerindeki “havza” diye isimlendirilen okullarda dini eğitim alan Nasrallah, daha sonra Lübnan’a dönerek Emel Hareketi’nin lideri Abbas Musevi’nin kurduğu okulda tahsil gördü.

İsrail’in 1982’de Lübnan’ı işgal etmesinden sonra Hizbullah örgütüne katıldı. Abbas Musevi’nin 1992’de İsrail tarafından öldürülmesinden sonra 12 Şubat 1992’de Hizbullah’ın genel sekreteri seçildi.

İsrail – Lübnan Savaşı sırasında 14 Temmuz 2006’da Nasrallah’ın birkaç saat evvel ziyaret ettiği ofis, İsrail’in attığı bombalarla imha edildi. Lakin Nasrallah, sağ kurtulmayı başardı.

Hizbullah’ın 2000 yılında güney Lübnan’ın 22 yıl süren İsrail işgalinden kurtarılmasında ve akabinde Temmuz 2006 savaşında İsrail’e karşı oynadığı rol, Nasrallah’a büyük itibar kazandırırken, 2006 Lübnan Savaşı’nın galibi, birçok Orta Doğu ülkesinde Hizbullah olarak görüldü.

Nasrallah ayrıyeten Lübnanlı ve Arap esirler ile İsrail tarafından alıkonulan direnişçilerin cesetlerinin iade edilmesi için takas mutabakatı yapılmasında da kıymetli bir rol oynadı.

Hamasetli konuşmaları ve güçlü kişiliği, Arap ve İslam dünyasında kendisine popülerlik kazandıran faktörler olurken, konuşmaları geniş yankı ve ilgi gördü.

Ancak 2011’de patlak veren Suriye ihtilalinin bastırılmasında Hizbullah’ın Beşşar Esed rejiminin yanında yer almasının akabinde Nasrallah bu popülerliğini büyük oranda kaybetti.

Hizbullah, İran’ın desteklediği başka silahlı hareketlerle birlikte, Esed rejiminin Suriye’de devrimcilere karşı başlattığı savaşa katılmak suretiyle Suriye’nin birçok kasaba ve kentinde katliamlar gerçekleştirerek milyonlarca Suriyelinin yerinden edilmesine katkıda bulundu. Bu da Hizbullah’a, onun idaresine ve bilhassa de Nasrallah’a önemli tenkitlerin yöneltilmesine neden oldu.

Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugaylarının, “Filistinlilere ve başta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal pahalara yönelik daima ihlallere karşılık verme” gerekçesiyle İsrail’e 7 Ekim 2023’te kapsamlı atak düzenlemesi üzerine Nasrallah’ın ismi tekrar gündeme geldi.

Nasrallah, Filistin direnişini desteklemek için Lübnan’ın güneyinde İsrail’e karşı bir cephe açıldığını duyurdu ve bu cephenin Gazze’deki savaş bitene kadar sakinleşmeyeceğini birçok konuşmasında söyledi.

Bununla birlikte Nasrallah açılan bu cephenin Filistin’e takviye cephesi olduğunu vurgulayarak, İsrail’le topyekün bir savaşa girmek istemediklerini ima etti.

Hasan Nasrallah’ın yerine geçecek isim konusunda şimdi net bir şey yok. Hizbullah’ın önde gelen isimlerinden Haşim Safiyeddin, kuzeni olan Nasrallah’ın potansiyel halefi olarak görülüyor.

Partinin en yüksek mercii olan Şura Meclisi’nin kısa mühlet içinde karizmatik Hasan Nasrallah’ın halefini seçmesi bekleniyor. Hizbullah’a yakın bir kaynak, AFP’ye yaptığı açıklamada, Haşim Safiyeddin’in bu seçimi kazanması “en olası aday” olduğunu söyledi.

Bu ortada, İran yanlısı İslamcı hareketin halihazırda iki numaralı ismi Naim Kasım’ın da hareketin başına geçmesi bekleniyor.

Çarpıcı bir benzerlik taşıdığı 64 yaşındaki Hasan Nasrallah’ın uzaktan akrabası olan Haşim Safiyeddin, ondan birkaç yaş küçük.

Safiyeddin, İran’da din eğitimi almış. Oğlu, 2020 yılında Irak’taki bir Amerikan hücumunda öldürülen İranlı general Kasım Süleymani’nin kızı Zeynep ile evli. Süleymani, İhtilal Muhafızlarının dış operasyonlardan sorumlu Kudüs Gücü’nün başındaydı.

Safiyeddin, Şura Meclisi’nin en kıymetli üyelerinden biri. Nasrallah üzere o da Muhammed Peygamber’in soyundan gelen Seyitlerin siyah sarığını takıyor.

Cardiff Üniversitesi öğretim vazifelisi ve Hizbullah uzmanı Amal Saad, “Birkaç yıldır Hasan Nasrallah’ın yerine geçmesi en mümkün adayın Haşim Safiyeddin olduğuna dair söylentiler dolaşıyor” diyor.

Araştırmacı, hareketin başına geçmenin şartlarından birinin, yedi bireyden oluşan “Şura Kurulu üyesi olmak” ve “dini bir figür olmak” olduğunu belirtiyor.

Safiyeddin’in “çok fazla otoriteye” sahip olduğunu ve bunun da onu en güçlü aday yaptığını ileri sürüyor.

İsrail ile Hizbullah ortasında 2006’da yaşanan son savaştan bu yana kamuoyunun karşısına nadiren çıkan Hasan Nasrallah’ın bilakis Safiyeddin, pek çok siyasî ve dinî aktiflikte partinin yüzü olarak yer alıyor ve son devirde İsrail tarafından öldürülen parti kumandanlarının cenazelerinde yaptığı ateşli konuşmalarla dikkat çekiyor.

Geçtiğimiz hafta, kümenin değerli askeri başkanlarına yönelik bir dizi suikast gerçekleştirildi. Bu durum, Nasrallah’ın muhtemel vefatının akabinde Hizbullah’ı daha da zorlayacak, zira öldürülen isimler askeri deneyimleriyle öne çıkıyordu. Bilhassa ağır çatışma ortamında bu şahısların yerini doldurmak epeyce sıkıntı görünüyor.

* Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e düzenlediği baskınla ateşlenen fitil, İsrail’in misilleme olarak Gazze Şeridi’nde askeri-sivil amaç ayırmayan şiddetli işgaliyle büyümeye devam ediyor.

* 19 Mayıs’ta İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan’ın da ortalarında bulunduğu bir heyeti taşıyan helikopter berbat hava şartları sebebiyle düştü. Kazada kurtulan olmadı.

* 5 Temmuz’da İran’da yapılan cumhurbaşkanı seçiminin ikinci çeşidinde reformcu aday Mesud Pezeşkiyan, muhafazakâr rakibi Said Celili’yi geride bırakarak cumhurbaşkanı seçildi.

* 30 Temmuz’da Lübnan Hizbullah’ı Lideri Hasan Nasrallah’ın sağ kolu, askeri işlerden sorumlu kıdemli danışmanı Fuad Şükür, Beyrut’ta düzenlenen bir taarruz sonucu öldürüldü.

* 31 Temmuz’da İran cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın misyona başlama törenine katılan Hamas lideri İsmail Haniye, Tahran’da konuk edildiği konutunda uğradığı suikast sonucu öldürüldü.

* Hizbullah’ta Fuad Şükür’ün akabinde onun yerine atanan, kümenin iki numaralı ismi olarak gösterilen İbrahim Akil, 20 Eylül’de Beyrut’ta öldürüldü.

* 17 Eylül’de Lübnan’da Hizbullah mensubu binlerce kişinin davet aygıtları eş vakitli olarak patladı, 40’a yakın kişi öldü, 3 bin kişi yaralandı. Hafta başından itibaren ise İsrail, Lübnan’a ağır hava akınları başlattı.

* 27 Eylül’de İsrail Şii kümenin Beyrut’un güneyindeki Dahiye bölgesinde yer altında bulunan merkezi karargâhını amaç aldı. Saldırıda Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ve Güney Cephesi Kumandanı Ali Karaki öldürüldü.